Уушгины хорт хавдрын 90% нь тамхинаас үүдэлтэй

АНУ-ын Өвчнийг хянах, урьдчилан сэргийлэх төв (CDC)-өөс гаргасан хамгийн сүүлийн судалгаагаар уушгины хорт хавдрын нас баралтын 80–90 хувь нь тамхи таталттай шууд холбоотой болохыг нотолжээ. Энэ нь өмнөх судалгаануудаас илүү өндөр дүн гарсан бөгөөд тамхи нь зөвхөн уушгинд бус, ам, хоолой, ходоод, бүдүүн гэдэс, элэг, нойр булчирхай зэрэг 15 гаруй эрхтэнд хорт хавдар үүсгэх эрсдэлтэй гэж мэдээлсэн байна.

Сүүлийн арван жилд АНУ-д тамхи татах хүн амын эзлэх хувь 30 хувиас 12 хувьд буурсан ч жил бүр 130,000 гаруй хүн уушгины хорт хавдраар нас барж байна. Тамхины донтолт нь зөвхөн эрүүл мэндийн бус эдийн засгийн хохирол дагуулдаг. 2024 онд тус улсын эрүүл мэндийн салбар тамхитай холбоотой өвчлөлийн зардалд бараг 225 тэрбум ам.доллар зарцуулжээ.

Монгол Улсад ч энэ тоо багагүй. Эрүүл мэндийн яамны мэдээллээр 15 ба түүнээс дээш насны иргэдийн 27 хувь нь тамхи татдаг бөгөөд жил бүр 3,000 орчим хүн тамхитай холбоотой өвчнөөр нас барж байна. Өнгөрсөн онд тамхины татварыг нэмэгдүүлсэн ч тамхины хэрэглээ 5 хувиар л буурсан байна.

Хэдийгээр олон нийт тамхи татах нь “хувийн сонголт” гэж үздэг ч, энэ нь бусдад нөлөөлөх хоёрдогч утаа, эрүүл мэндийн ачаалал, эдийн засгийн дарамт гэсэн гурван том асуудлыг дагуулдаг.

Хамгийн гол нь, тамхинаас гарахад оройтох үе гэж байдаггүй. CDC-ийн мэдээлснээр тамхинаас гарснаас хойш ердөө 2–3 сарын дотор уушгины үйл ажиллагаа сайжирч, 10 жил дараалан татахгүй бол уушгины хавдраар өвдөх эрсдэл хоёр дахин буурдаг ажээ.