ДЭЛХИЙН НҮДЭЭР МОНГОЛ УЛС

1. Стратегийн Түүхий Эдийн Шинэ Түнш: "Ногоон эрчим хүчний ирээдүй Монголд бий юу?"

• Nikkei Asia (2025.02): "Mongolia looks to woo Western investors in rare earths amid China tensions"

Хятад-Барууны зөрчил гүнзгийрэх тусам барууны орнууд Монголын газрын ховор элемент, зэс, литийн нөөцөд анхаарал хандуулж байна. Монгол нь хямд өртөгтэй олборлолт хийх боломжтой төдийгүй байршлын хувьд ч давуу талтай. Харамсалтай нь улс төрийн тогтвортой байдал, хууль эрх зүйн орчин сул байгаа нь барууны орнуудын итгэлийг төрүүлэхгүй байна.

“Монгол бол Байгалийн баялгийн аварга нөөцтэй ч бодлогын хувьд жижигхэн улс” – Nikkei Asia

2. Геополитикийн Гурвалжин: Монгол бол Хятад – Оросын дунд гацсан орон

• South China Morning Post (2025.01): "Mongolia’s role in China’s Belt and Road remains fragile"

Монгол Улс "Нэг бүс - Нэг зам" санаачлагын хүрээнд стратегийн байрлалтай орон хэдий ч тээвэр ложистикийн дэд бүтэц сул, санхүүгийн хараат байдал өндөр байгаа тул Бээжин төдийлэн итгэхгүй байна. Монголын удирдлагын шийдвэр гаргалт удаан, транзит улс байх чадавхаа бүрэн ашиглахгүй байна гэж дүгнэсээр байна.

“Монгол бол замын голд байгаа хэдий ч хаалга нь хаалттай улс” – SCMP

3. Төсвийн Бодлого ба Хэт Хамаарал: "Нүүрс ба Авлига"

• Reuters (2025.03): "Mongolia’s budget on shaky ground as coal prices fluctuate and corruption scandals grow"

Монголын эдийн засаг, улсын төсөв нүүрсний экспортод хэт найдсан хэвээр байгааг онцолж, үнийн савлагаа болон бүртгэлгүй олборлолт нь төсвийн алдагдлыг улам нэмэгдүүлж буйг уг нийтлэлд тайлбарлажээ. Мөн авлигын хэрэгт улстөрчид нэр холбогдсон ч хариуцлага хүлээлгэх тогтолцоо сул хэвээр байгааг онцлон тэмдэглэсэн байна.

“Ирээдүйн хөрөнгө оруулалтын орчин нь өнөөгийн авлигын сүүдэрт далдлагдаж байна” – Reuters

4. Ардчилал ба Хэвлэлийн Эрх Чөлөө: "Гаднаа сайхан төрхтэй ч, дотроо эмзэг"

• Reporters Without Borders (RSF) – 2025 тайлан

Монгол Улс 2025 онд хэвлэлийн эрх чөлөөний индексээр 104-р байранд орж, өмнөх жилүүдээс буурсан. Эх сурвалжийн эрх чөлөө, сэтгүүлчдийн аюулгүй байдал, эдийн засгийн хараат байдал, төрийн мэдээллийн ил тод байдал сул байгааг дурдсан. Цаашилбал, төрийн байгууллагуудын дэргэдэх хэвлэлийн албадууд бүтэц зохион байгуулалт болон санхүүжилтийн хувьд улам хүчирхэгжиж байгаа нь чөлөөт хэвлэл мэдээллийг боомилох нэг гол шалтгаан болж байна.

“Монголын ардчиллын хөөс хагарч, иргэд эргэлзэхэд хүрч байна” – RSF

5. Байгаль Орчны Эмзэг Байдал ба Цөлжилт

• Al Jazeera (2024.12): "Mongolia’s herders face disappearing grasslands and extreme weather"

Хур тунадсын хэмжээ огцом багасч, зуд, гангийн давтамж ойртож байгаа нь уламжлалт нүүдлийн мал аж ахуйг хүнд байдалд оруулж байгааг газар дээрээс нь сурвалжилжээ. Хөдөө орон нутгийн иргэдийн дасан зохицох чадвар муудаж, төрийн дэмжлэг суларсан бөгөөд малын бүтэцэд тавигдах бодлого алдагдсан нь бэлчээрийн даац доройтох гол хүчин зүйл болж байгааг онцлон тэмдэглэжээ.

“Монгол бол уур амьсгалын өөрчлөлтөд хамгийн өртөмтгий орны нэг” – Al Jazeera

Нийгмийн эсэргүүцэл ба улс төрийн тогтворгүй байдал

• AP News, Asia News Network (2025.05)

2025 оны 5-р сард Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнийг огцрохыг шаардсан олон нийтийн эсэргүүцлийн жагсаал 16 дахь өдрөө үргэлжилж, 150,000 гаруй иргэн түүний огцрохыг шаардсан цахим өргөдөлд гарын үсэг зурсан тухай мэдээлжээ. Эсэргүүцлийн гол шалтгаан нь Ерөнхий сайдын хүүгийн тансаг хэрэглээ, автомашин, хувцас, аяллын зардлууд олон нийтэд ил болоход иргэд бухимдсан явдал юм. Түүнийг эрх мэдэл бүхий хүмүүст хэт давуу байдал олгодог, авлига үүсгэдэг тогтолцоог өөрчлөхгүй байна гэж олон хүн шүүмжилжээ.

Олон улсын хэвлэлүүдийн дүгнэлтээр бол Монгол Улсад засаглалын хариуцлага, улс төрийн ил тод байдалд итгэх олон нийтийн итгэл буурч байгаа бөгөөд энэ нь гадаад хөрөнгө оруулалтад ч сөргөөр нөлөөлж болзошгүй нөхцөл үүсгэж байна.

“Монголын ард иргэд одоо зөвхөн амлалтад бус, бодит үр дүнд тулгуурласан удирдлагыг шаардаж байна” – AsiaNewsNetwork

Ерөнхий дүгнэлт

Монголын тухай энэхүү гадны нийтлэлүүд юуг хэлж байна вэ?

• Монгол Улс байгалийн баялгаар дэлхийд чухал байр суурь эзэлж байгаа ч, түүнийг удирдах тогтолцоо, бодлого, гүйцэтгэлийн итгэлцэл сул байна.
• Гадаад ертөнц Монголыг боломжит стратегийн түнш гэж харж байгаа ч, тууштай хамтрагч гэж харах хэмжээнд хараахан хүрээгүй байна.
• Хэвлэлийн эрх чөлөө, байгаль орчны доройтол зэрэг нь гадаад имиджид бодит шүүмжлэл дагуулж байна.

Дэлхий Монголыг нээлттэй, баялаг, стратегийн ач холбогдол бүхий орон гэж харж байгаа. Гэхдээ энэхүү давуу байдлаа баталгаатай түншлэл, хууль эрх зүйн шинэчлэл, авлигын эсрэг шийдэмгий бодлогоор баталгаажуулахгүй бол энэ боломж алдагдана. Гадаад үнэлгээ бол дотоод бодит байдлын тусгал. Бид яаж харагдахыг хүснэ, тийм байхын төлөө л ажиллах хэрэгтэй.